Main Menu

Na današnji dan

2004. godine, obnovljen je Stari most u Mostaru, bosanskohercegovačka i svjetska baština, koji je čvrsto stajao 427 godina dok nije uništen u toku agresije na Bosnu i Hercegovinu, 9. novembra 1993. godine, od Hrvatskog vijeća odbrane, predvođenog Slobodanom Praljkom, tadašnjim čelnikom Glavnog stožera HVO-a.

Kada je izgrađen, 1566. godine, prema naredbi osmanskog sultana Sulejmana Veličanstvenog, bio je najveća lučna konstrukcija na svijetu. Projektant Mosta bio je Mimar Hajrudin. Stari most ima izražen luk širok četiri, a dug 30 metara, koji svojom visinom od 24 metra, na najvišem mjestu, dominira rijekom Neretvom. S oba kraja završava s jednim odbrambenim tornjem, Hellebija na sjeveroistoku i Tara na jugozapadu, koji se zajedno nazivaju “mostari” (carinici na mostu po kojima je grad dobio ime).

S obzirom na to da su mnogi podaci o njegovoj izgradnji misterij, poput pitanja kako je bila podignuta njegova drvena konstrukcija, kako je kamen transportiran na lokaciju, te kako su drveni potpornji izdržali devetogodišnju izgradnju, on se može smatrati jednim od najvećih arhitektonskih dostignuća svog vremena.


Domeniko Skarlati.

Umro italijanski kompozitor Domeniko Skarlati
1757. – Umro italijanski kompozitor Domeniko Skarlati (Domenico Scarlatti), virtuoz na čembalu. Komponovao je više od 500 klavirskih sonata, upotrebljavajući nove tehnike s briljantnim rezultatima. Tvorac je takozvanog Skarlatijevog sonatnog oblika – čuvenih sonata za čembalo u jednom stavu. Razvio je bogatu čembalističku tehniku i utjecao na klavirske kompozitore, posebno u Španiji i Engleskoj.

1875. – Preminuo američki pronalazač, glumac i biznismen Isak Merit Singer (Isaac Merritt), koji je 1851. konstruisao prvu šivaću mašinu. Bio je osnivač onoga što je postalo jedno od prvih američkih multinacionalnih preduzeća – “Singer Sewing Machine Company”.

1906. – U Sarajevu rođen Vladimir Prelog, bosanskohercegovačko-hrvatsko-švicarski naučnik i hemičar. Zajedno s Džonom Kornfortom (John Cornforth), Prelog je za svoje radove iz oblasti stereoizomerije organskih molekula, 12. decembra 1975. godine, dobio Nobelovu nagradu iz hemije. Gimnaziju je završio u Zagrebu nakon što se porodica preselila tamo 1915. godine, a potom je studirao hemiju u Pragu, gdje je po završetku studija bio voditelj Laboratorijske firme “G.J. Driza”. Prelog je bio i direktor Zavoda za organsku hemiju Tehničkog fakulteta u Zagrebu, a od 1942. godine na saveznoj Tehničkoj visokoj školi u Cirihu. Uveo je naziv hemijska topologija za područje stereohemije koja se bavi geometrijskim svojstvima molekula. Pridonio je objašnjenju strukture stereoida, kinina, strihnina i drugih alkaloida, a sintetizirao je mnoge organske spojeve. Njegovi radovi doprinijeli su razumijevanju prirode enzimskih reakcija.

1916. – Umro škotski hemičar Vilijam Remzi (William), dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1904. Ispitivao je molekularni sastav čistih tečnosti i otkrio gasove helij, argon, kripton, neon i ksenon. Dokazao je da se helij stvara prilikom radioaktivnog raspadanja radija.

1931. – Rođen ruski šahovski velemajstor Viktor Lvovič Korčnoj, jedan od najboljih šahista 20. vijeka. Emigrirao je iz SSSR-a 1976. i potom dvaput bio izazivač svjetskog prvaka, ali je izgubio mečeve s ruskim velemajstorom Anatolijem Jevgenjevičem Karpovom – 1978. rezultatom 6:5 uz 21 remi, a 1981. sa 6:2 uz deset remija.

1943. – U Bihaću Rođen Džafer Mahmutović, bosanskohercegovački pisac i historičar. Završio je Učiteljsku školu u Bihaću, a Filozofski fakultet u Sarajevu i stekao zvanje profesora historije. Nakon višegodišnjeg neprekidnog rada u prosvjeti, radio je u Muzeju Unsko-sanskog kantona (ranije se zvao Regionalni muzej Pounja) u Bihaću, kao rukovodilac Historijskog odjeljenja te potom direktor Muzeja. Uz sve to bavio se stručnim i naučno-istraživačkim radom, gdje je postigao značajne rezultate. Autor je niza radova iz historije, objavljenih u publikacijama, stručnim i naučnim časopisima i periodičnoj štampi.

1948. – Umro američki filmski režiser Dejvid Vork Grifit (David Wark Griffith), jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca u epohi nijemog filma. Zaslužan je za većinu fundamentalnih otkrića filmskog izraza, uključujući krupni plan, ritmičku prirodu montaže i kreativnu upotrebu vještačkog svjetla. Filmovi: “Netrpeljivost”, “Bjekstvo”, “Dome, slatki dome”, “Rađanje jedne nacije”, “Srca svijeta”, “Velika ljubav”, “Slomljeni pupoljci”, “Pad Vavilona”, “Dvije sirotice”, “Amerika”, “Ejbraham Linkoln”.


Slobodan Boba Živojinović.

Rođen Slobodan Boba Živojinović
1963. – Rođen Slobodan Boba Živojinović, jedan od najboljih srbijanskih i jugoslavenskih tenisera u historiji, koji je aktivno igrao od 1981. do 1991. godine za SFR Jugoslaviju. Najviši plasman na ATP listi u karijeri mu je 19. mjesto, koje je dosegao 1987. godine. Završio je profesionalnu karijeru s dvije pojedinačne titule i sedam titula u paru kao i jedan osvojeni Gren slem US Open 1986. u paru s Andresom Gomezom. Početkom 1990-ih se vjenčao s pjevačicom narodne muzike Lepom Brenom.

1966. – Umro Montgomeri Klift (Montgomery Clift), američki glumac koji je pozorišnu karijeru započeo već s trinaest godina, a kasnije s uspjehom glumio u Vilijamsovim (Williams) i Vajdlerovim (Wilder) dramama. Nakon Drugog svjetskog rata posvetio se filmu. Popularnost je stekao ulogama koristoljubivog udvarača u “Nasljednici”, zatim likom siromašnog mladića kojeg uspon na društvenoj ljestvici navodi na zločin u “Mjestu pod suncem”, te ulogom vojnika-žrtve krutog vojničkog sistema u filmu “Odavde do vječnosti”. Nakon automobilske nesreće za snimanja filma “Drvo života” 1957. godine, podvrgao se plastičnoj operaciji lica koja je izmijenila njegov izgled.

1993. – Preminuo Dalibor Cvitan, hrvatski i jugoslavenski prozaist, pjesnik, dramatičar, esejist i književni kritičar. Djelovao je kao profesionalni književnik, bio urednik mnogih časopisa: “Republika”, “Telegram”, “Termini”, “Žena”… Iako je pisao i poeziju i drame za pozorište, radio i TV, svoj književni vrhunac dao je u esejima i romanima. Djela: eseji “Ironični narcis” , “Pravo na nesreću”, “Zgranut pred Zlom”, “Demos i demon”; romani “Polovnjak”, “Ervin i luđaci” i “Privatna stvar”.

2002. – Umro Đorđe Lobačev, jedan od pionira i jedan od najznačajnijih autora u historiji srbijanskog i jugoslavenskog stripa. Među njegove najpoznatije stripove spadaju “Ženidba cara Dušana”, “Propast grada Pirlitora”, “Baš Čelik”, “Čardak ni na nebu ni na zemlji”, “Baron Minhauzen”, “Čarobnjak iz Oza”, “Pepeljuga” i drugi. Autor je stripa “Uragan dolazi u ponoć” — prvog stripa objavljenog u SSSR-u 1966. Škola stripa „Đorđe Lobačev“ iz Beograda nosi njegovo ime.

2011. – Preminula Ejmi Džejd Vajnhaus (Amy Jade Winehouse), engleska kantautorica poznata po svom izražajnom kontraalt vokalu i probranoj mješavini muzičkih žanrova koje je koristila u svojim pjesmama, uključujući ritam i bluz, soul i džez. Prvu gitaru dobila je s 13 godina, a iduće godine napisala je i prvu kompoziciju. Profesionalnu karijeru počela je sa svega 16 godina, nastupima u klubovima. Sa 19 je snimila debi album “Frank”, s pjesmama s primjesama džeza. U 22. godini Ejmi je objavila drugi album “Back to Black”, inspirisan ženskim grupama iz pedesetih i šezdesetih godina 20. vijeka, ali i vezom s Blejkom Filderom-Sivilom (Blake Fielder-Civil), za koga se udala 2007. i koga mnogi označavaju kao osobu koja je pjevačicu navukla na krek i kokain. U aprilu 2008., britanska nacija proglasila ju je drugom najvećom “vrhunskom heroinom”, a mjesec kasnije izabrana je za drugu najomraženiju ličnost na Ostrvu. Pjevačica je godinama imala problem sa sigurnošću. Iako je bila veoma popularna, nikada nije mogla da se izbori s tim uspjehom. Samopouzdanja joj je uvijek manjkalo pa je izlaz iz toga, nažalost, pronašla u velikoj količini droge koja ju je odvela u smrt.






Komentariši

Vaša email adresa neće biti objavljivana. Neophodna polja su označena sa *