Postoji krvna grupa toliko rijetka da je ima manje od 50 osoba na cijelom svijetu.
Poznata kao Rh nulta, ili “zlatna krv”, ona predstavlja istovremeno spas i izazov za one koji je nose, ali i svetac za naučnike koji pokušavaju replicirati ovu krv u laboratoriju kako bi spasili živote.

Transfuzije krvi temelj su moderne medicine, ali za osobe s rijetkim krvnim grupama pronalazak odgovarajućeg davaoca može biti gotovo nemoguć, piše BBC.

Jedna od najrjeđih krvnih grupa, Rh nulta, pronađena je kod oko 50 poznatih osoba širom svijeta. Ako im ikada zatreba transfuzija, šanse da je dobiju su male, zbog čega se savjetuje da takve osobe zamrznu vlastitu krv za dugoročno skladištenje.

Zbog svoje rijetkosti, Rh nulta krv je izuzetno cijenjena. U medicinskim krugovima naziva se “zlatnom krvlju”, jer može poslužiti za stvaranje univerzalnih transfuzija, prevazilazeći imunološke prepreke koje danas ograničavaju upotrebu darovane krvi.

Kako funkcionišu krvne grupe?

Krvna grupa određuje se prema prisustvu ili odsustvu specifičnih markera, tzv. antigena, na površini crvenih krvnih zrnaca. Ovi antigeni, sastavljeni od proteina ili šećera, mogu izazvati reakciju imunološkog sistema.

Ako osoba primi krv s antigenima različitim od svojih, tijelo stvara protutijela i napada primljenu krv, što može biti opasno po život.

Dva najvažnija sistema krvnih grupa su ABO i Rhesus (Rh). Osoba s krvnom grupom A ima A antigene, grupa B ima B antigene, AB ima oba, dok grupa O nema nijedan. Svaka od ovih grupa može biti Rh pozitivna ili negativna.

Iako se O negativna krv često naziva univerzalnim darivaocem, u stvarnosti postoji 47 krvnih grupa i 366 različitih antigena, pa osoba koja prima O negativnu krv može ipak razviti imunološku reakciju na neki drugi antigen.

Posebnost “zlatne krvi”

Osobe s Rh nultom krvnom grupom nemaju svih 50 Rh antigena. Iako ne mogu primiti krv drugih grupa, njihova krv je kompatibilna s većinom Rh krvnih grupa. Zato je O Rh nulta krv izuzetno vrijedna – većina ljudi je može primiti uz nizak rizik od reakcija, što je ključno u hitnim slučajevima.

Podrijetlo i laboratorijsko stvaranje

Rh nulta krv je rezultat genetskih mutacija koje utiču na ključni protein u crvenim krvnim zrnima. Istraživanja iz 2018. godine pokazala su da je moguće stvoriti Rh nultu krv u laboratoriju pomoću Crispr-Cas9 tehnologije.

Iako tehnike genetskog uređivanja obećavaju buduću proizvodnju rijetke krvi, njihov klinički pristup i dalje je kontroverzan i strogo reguliran. U međuvremenu, naučnici prikupljaju donacije od osoba s rijetkim krvnim grupama kako bi stvorili stanične linije za laboratorijsku proizvodnju.

Globalna utrka naučnika

Istraživači širom svijeta nastoje replicirati Rh nultu krv, koristeći genetske tehnologije za kreiranje univerzalnije krvi. Međutim, masovna proizvodnja umjetne krvi i dalje predstavlja veliki izazov.

Trenutno, davanje krvi direktno od donora je učinkovitije i isplativije, ali u budućnosti, laboratorijski uzgojena krv mogla bi spasiti život osobama s rijetkim krvnim grupama, uključujući Rh nultu.