Na Balkanu, teorija zavjere o ravnoj Zemlji često predstavlja ulaznicu u svijet drugih besmislenih dezinformacija.

U samo nekoliko sedmica, muzički spot za pjesmu “Balkan Boys”, najnoviji singl bosanskog benda Dubioza kolektiv, ostvario je više od četiri miliona pregleda na društvenim mrežama, stekavši status regionalnog hita na Balkanu. Pjesma se na satiričan način bavi brojnim stereotipima, uključujući i teorije zavjere o ravnoj Zemlji, koje su, nažalost, još uvijek raširene u regiji, prenosi stranica Global Voices.

Trenutno, video na YouTubeu ima preko 1,2 miliona pregleda, dok je na Instagramu dostigao 2,4 miliona, a na Facebooku više od milion—od čega 600.000 kao “reel”, a 400.000 kao kompletan video.

Iako je pjesma na engleskom jeziku, kao i kod nekih ranijih hitova Dubioze, YouTube verzija ima titlove na kineskom, češkom, njemačkom, italijanskom, poljskom, rumunskom i španskom jeziku, što doprinosi popularnosti i van granica Zapadnog Balkana.

Među brojnim humorističnim referencama, pjesma sadrži i stihove koji ismijavaju teoriju zavjere o ravnoj Zemlji. U spotu se pojavljuje scena koja prikazuje pogled sa Mjeseca iz perspektive navodnih “ravnozemljaša”, parodirajući poznatu fotografiju Blue Marble.

Teorija zavjere o ravnoj Zemlji, koja tvrdi da planeta nije okrugla, već ravna ploča, u školskom programu Sjeverne Makedonije navodi se kao primjer nedostatka kritičkog mišljenja i neznanstvenog rezonovanja. Ova tvrdnja je naučno pobijena još u antičko doba—grčki matematičar Eratosten je prije više od 2300 godina precizno izračunao obim Zemlje, oslanjajući se na činjenicu da je planeta sfernog oblika.

Iako obrazovana javnost na Balkanu, kao i širom svijeta, nove tvrdnje o ravnoj Zemlji dočekuje s ironijom, društvene mreže su i dalje preplavljene ovakvim teorijama zavjere. One se redovno razotkrivaju zahvaljujući fact-checking servisima poput Truthmeter.mk u Sjevernoj Makedoniji, Faktoje.al u Albaniji, Raskrinkavanje.ba u Bosni i Hercegovini, Raskrinkavanje.me u Crnoj Gori i Istinomer u Srbiji.

Dubioza kolektiv je prvobitno planirala objaviti singl “Balkan Boys” 24. januara, ali su izdavanje odgodili za tri dana, kao znak podrške generalnom štrajku u Srbiji. Štrajk je organizovao studentski pokret za pravdu, koji zahtijeva odgovornost institucija za smrt 15 žrtava u nesreći pri urušavanju krova na željezničkoj stanici u Novom Sadu.

Na zlonamjerne komentare poput “zašto se bend iz druge zemlje miješa u tuđe proteste”, Dubioza kolektiv je odgovorila putem svog zvaničnog Facebook profila:

“Dubioza Kolektiv je bend sastavljen od ljudi iz Bosne i Hercegovine, Srbije, Hrvatske i Slovenije. Podržavamo svaki protest za koji smatramo da traži dostojanstvo i bolji život za obične ljude. O nama možemo reći samo jedno: rođenjem postajemo obični ljudi, a tek kasnije i Bosanci, Srbi, Hrvati ili Slovenci.”

Ovo je prvi put da je Dubioza kolektiv javno izrazila podršku studentskim pokretima iz regije koji se bore za demokratiju i dostojanstven život. Još 2015. godine održali su besplatan koncert na Državnom univerzitetu Sveti Ćirilo i Metodije u Skoplju, u znak podrške Studentskom plenumu, što je dokumentovano i u video prilogu portala Meta.mk.