Main Menu

Na današnji dan

1802. godine, rođen je Viktor Igo (Victor Hugo), rodonačelnik francuskog realizma i član Francuske akademije, jedan od najvećih francuskih i svjetskih književnika 19. vijeka. Njegov predgovor drami „Kromvel“ se smatra manifestom romantizma.

Za vrijeme vladavine kralja Luja Filipa (Louis Philippe) postao je per Francuske i akademik, a 1848. zastupnik u Ustavotvornoj skupštini. Poslije državnog udara Napoleona III, 1851., protjeran je i živio je u izgnanstvu u Belgiji i Engleskoj, a kad je 1870. palo Drugo carstvo, trijumfalno je dočekan u Parizu, gdje je do smrti 1885. neumorno stvarao.

Djela: romani “Jadnici”, “Bogorodičina crkva u Parizu”, “Rabotnici na moru”, drame “Ernani”, “Lukrecija Bordžija”, “Rij Blaz”, političko-satirična zbirka pjesama protiv Napoleona Trećeg “Kazne”, pamflet “Napoleon Mali”.

Rođen Kristofer Marlou, otac engleske tragedije
1564. – Rođen Kristofer Marlou (Christopher Marlowe), engleski lirski i dramski pjesnik, najveći dramatičar engleske renesanse prije Šekspira (Shakespeare). Svojim najznačajnijim djelom “Historija tragičnog života i smrti dr. Fausta” (The Tragical History of the Life and Death of Doctor Faustus) ili skraćeno “Dr. Faust” utvrdio se kao otac engleske tragedije.

1725. – Nikola Žozef Kinjo (Nicolas-Joseph Cugnot), francuski pronalazač, poznat po tome što je izumio prvi automobil na svijetu, rođen je na današnji dan. Godine 2010., 241 godinu nakon nastanka Kinjovog vozila, grupa učenika iz njegovog rodnog grada i Nacionalnog konzervatorijuma napravila je repliku tog vozila, koja je izložena iste godine na Pariskom salonu automobila, a danas se nalazi u rodnom mestu Kinjoa, Vua Vakonu (Meza), izložena u jednom od tamošnjih lokalnih udruženja.

1770. – Umro italijanski violinski virtuoz i kompozitor Đuzepe Tartini (Giuseppe), koji je uveo novine u tehniku sviranja i građenja violina. Komponovao je mnoštvo violinskih koncerata i sonata, uključujući sonatu “Đavolji triler”.

1777. – Rođen srbijanski državnik i pisac prota Mateja Nenadović, tvorac i prvi predsjednik Praviteljstvujuščeg sovjeta – prve srpske vlade. Sa stricem Jakovom je u valjevskoj i šabačkoj nahiji pokrenuo Prvi srpski ustanak. Poslije Drugog srpskog ustanka postao je valjevski knez, ali je penzionisan zbog nesuglasica s knezom Milošem Obrenovićem, a zbog sukoba s knezom Mihailom 1840. prognan je iz Srbije. Vratio se 1842., kad su Obrenovići svrgnuti s vlasti i postao je državni savjetnik. Napisao je “Memoare”, jedno od najboljih memoarskih djela srpske književnosti, pune podataka o događajima i ljudima iz vremena Prvog srpskog ustanka.

1815. – Francuski car Napoleon I napustio mediteransko ostrvo Elba, na koje protjeran poslije abdikacije 1814. Krenuvši s malom grupom sljedbenika, ušao je u Pariz i vratio vlast, čime je počela njegova druga vladavina, poznata kao “sto dana”, okončana u junu 1815. vojnim porazom kod Vaterloa.

Preminuo Alojz Zenefelder, pronalazač litografije
1829. – Rođen Levi Štraus (Strauss), njemačko-američki industrijalac i tvorac džinsa. Levi Strauss je osnovao prvu kompaniju za proizvodnju plavih farmerki “Levi Strauss & Co.” 1853. godine u San Francisku u Kaliforniji, SAD.

1931. – Umro Oto Valah (Otto Wallach), njemački hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1910. godine za svoj rad na alicikličkim spojevima.

1834. – Preminuo njemački izdavač i štampar Alojz Johan Nepomuk Franc Zenefelder (Aloys Johann Franz Senefelder), pronalazač sistema litografske štampe. Napisao je “Udžbenik litografije”.

1846. – Rođen Bufalo Bil, odnosno Vilijam Frederik Kodi (William Frederick Cody), legendarna ličnost historije SAD u vrijeme osvajanja prostranstava na zapadu Amerike. Nadimak Bufalo Bil stekao je kao vješt lovac na bizone.

1909. – Osmansko Carstvo priznalo austrougarsku aneksiju Bosne i Hercegovine.

1932. – Rođen Džoni Keš (Johnny Cash), američki kantri pjevač i gitarist. Mnogi muzički znalci i kritičari smatraju ga jednim od najutjecajnjih američkih muzičara 20. vijeka. Bio je poznat po svom dubokom, jedinstvenom bas-baritonu, tutnjavi svog pratećeg sastava “The Tennessee Three”, ponašanju i crnoj odjeći zbog koje je dobio nadimak “Čovjek u crnom”. Najpoznatiji je po pjesmama “I Walk the Line”, “Folsom Prison Blues”, “Ring of Fire”, “Get Rhythm” i “Man in Black”.

1935. – Škotski fizičar Robert Votson Vat (Watson Watt) prvi put javno demonstrirao uređaj nazvan radar.

Redžep Tajip Erdoan, predsjednik Turske, slavi 70. rođendan
1954. – Redžep Tajip Erdoan (Recep Tayyip Erdogan), predsjednik stranke AKP, bivši premijer i trenutni predsjednik Turske, slavi 70. rođendan.

1960. – Umro srbijanski lingvist Aleksandar Belić, profesor Beogradskog univerziteta, predsjednik Srpske kraljevske akademije od 1937. do 1960. i član svih slovenskih akademija. Osnovao je i uređivao časopise “Južnoslovenski filolog” i “Naš jezik”. Napisao je više od 500 rasprava, jezičkih ogleda, naučnih kritika, polemika i prikaza. Djela: “O jezičkoj prirodi i jezičkom razvitku” , “Pravopis srpskohrvatskog jezika”, “Dijalekti istočne i južne Srbije”, “O dvojini u slovenskim jezicima”, “Galički dijalekat”.

1969. – Preminuo njemački filozof Karl Teodor Jaspers (Theodor), tvorac filozofije egzistencije. Po završetku medicinskog fakulteta radio je na Psihijatrijskoj klinici u Hajdelbergu, a potom bio profesor filozofije dok ga 1937. nisu otpustili nacisti, jer je osuđivao njihovu politiku. Objavio je 25 knjiga iz oblasti psihijatrije i filozofije. Djela: “Opća psihopatologija”, “Psihologija pogleda na svijet”, “Filozofija”, “Um i egzistencija”, “O istini”, “O izvoru i cilju historije”, “Filozofska vjera”.

1992. – Umro srbijanski glumac Jovan Janićijević Janaćko – Burduš, dugogodišnji član Beogradskog dramskog pozorišta. Popularnost je stekao filmskim ulogama, a naročito televizijskim serijama poput “Građana sela Luga”, “Parničara” i “Muzikanata”. Lik Burduša iz posljednje od tih serija postao je sastavni dio njegovog imena.

2004. – Predsjednik Makedonije Boris Trajkovsaki i još sedam osoba – članova njegovog kabineta i obezbjeđenje, poginuli kada se avion kojim su putovali u Mostar na Međunarodnu konferenciju o investiranju u BiH srušio na području Hrguda, između Ljubinja i Stoca.

2007. – Umro Vladimir Muljević, prof. emeritus, prvi hrvatski doktor elektrotehničkih nauka i pionir elektrotehnike i računarstva. Objavio je više od 450 naučnih i stručnih priloga, knjiga, udžbenika i univerzitetskih skripata, a sastavio je, objavio ili uredio i nekoliko rječnika iz područja mjerenja, automatske regulacije i automatizacije.

2015. – Preminuo Erl Lojd (Earl Lloyd), prvi crni košarkaš u NBA ligi. U devetogodišnjoj NBA karijeri Lojd je nastupao za Vašington Kapitalse, Sirakjuz Nešnalse, s kojima je osvojio titulu 1955. godine, te Detroit Pistonse koje je s klupe predvodio kao trener u sezoni 1971/72.






Komentariši

Vaša email adresa neće biti objavljivana. Neophodna polja su označena sa *