Neplodnost je, nažalost, danas problem mnogih parova koji žele da se ostvare u ulozi roditelja, a razlozi su razni. Jedan od uzroka jeste i muški sterilitet, a šta ugrožava reproduktivno zdravlje muškarca, odgovara ruski urolog-androlog Vladlen Petrishchev za portal Gazeta.ru.

Višak kilograma
Parovi čiji su muški partneri gojazni doživljavaju neplodnost 1,5 puta češće od ostalih. Ovo posebno važi za muškarce koji od mladosti imaju problema s viškom kilograma. Gojaznost smanjuje šanse ne samo za prirodno začeće, već i kada se koriste potpomognute reproduktivne tehnologije. Činjenica je da je kod pacijenata sa morbidnom gojaznošću (sa indeksom tjelesne mase većim od 40) rizik od razvoja oligo i azoospermije (smanjenje broja ili potpuno odsustvo spermatozoida) skoro dvostruko veći nego kod muškaraca sa normalnom težinom.

Mehanizam utjecaja gojaznosti je višestepeni. Ukratko, povećava se količina estrogena (ženskog spolnog hormona) u tijelu muškarca, što može da potisne spermatogenezu (proces formiranja i sazrijevanja sperme). Konačno, gojaznost može biti povezana s erektilnom disfunkcijom, piše Yumama.rs.

Pušenje smanjuje kvalitet sjemena
Duhanski dim sadrži oko 4.700 hemijskih elemenata koji ulaze u pluća pušača. Među njima postoji nekoliko toksičnih: nikotin i njegovi metaboliti (proizvodi hemijskih reakcija), benzopiren, živa. Ove supstance predstavljaju direktnu opasnost za muške reproduktivne ćelije.

Studija Američkog društva za reproduktivnu medicinu pokazala je da su broj spermatozoida i funkcija 22 posto lošiji kod pušača nego kod nepušača. Efekt zavisi i od doze i od iskustva pušenja.

Negativni efekti cigareta su povezani sa poremećajem u funkcionisanju mitohondrija – energetskih stanica ćelije, koje su oštećene usljed neravnoteže oksidacionog i redukcionog sistema u tijelu pušača. Visok nivo oksidacionih agenasa oštećuje integritet molekula DNK sperme.

Mobilni telefoni i laptopi
Aktivno se proučava efekt korištenja mobilnih telefona kao izvora elektromagnetnih polja niskog nivoa na kvalitet sperme.

Štetni efekt može biti povezan sa:

• toplotnim efektom (pošto se mobilni telefoni često nose u džepovima pantalona, temperatura skrotalnih organa se povećava, a to je štetno po zdravlje muškaraca);

• povećanom proizvodnjom reaktivnih vrsta kisika (slobodnih radikala), koji mogu oštetiti DNK sperme.

Ne postoji konsenzus po ovom pitanju. Tako neki naučnici, nakon provođenja istraživanja, smatraju da je zračenje mobilnih telefona povezano sa smanjenjem pokretljivosti muških zametnih ćelija. Naprimjer, u laboratorijskim uvjetima dokazano je njegovo negativno dejstvo na kvalitet životinjske sperme. Drugi istraživači nisu pronašli dokaze da zračenje mobilnog telefona smanjuje nivoe ejakulata (sperme), ali su primijetili da položaj mobilnog uređaja u odnosu na reproduktivne organe može napraviti razliku. Dakle, ako se gadžet nalazi u džepu pantalona, to doprinosi narušavanju DNK spermatozoida. Ali nošenje telefona u džepu na grudima je prilično bezbjedno.

Korištenje laptopa, koji muškarci često postavljaju u blizini skrotalnih organa, značajno smanjuje pokretljivost zametnih ćelija i povećava oštećenje DNK spermatozoida.

Izlaganje visokim temperaturama
Nije slučajno što se organi skrotuma nalaze izvan teijla muškarca: spermi je potrebna niža temperatura. Naprimjer, rizik od neplodnosti se povećava ako muškarac redovno uživa u toplim kupkama ili ide u saunu često.

Tipično, takve promjene su reverzibilne, odnosno nakon eliminisanja negativnog faktora, spermatogeneza se obnavlja. Ovi zaključci su donijeti nakon praćenja zdravstvenog stanja muškaraca čije su profesionalne aktivnosti povezane sa izlaganjem visokim temperaturama (sjedenje na sjedištu automobila koje grije, varioci i neke druge profesije).

Konzumacija alkohola
Zloupotreba alkohola je još jedan kritičan faktor koji utječe na kvalitet sperme. Rezultati studije pokazuju povezanost između unosa alkohola i zapremine sperme, morfologije i pokretljivosti spermatozoida. Pijenje alkohola dovodi do smanjenja zapremine ejakulata i smanjenja spermatozoida normalne strukture.

Količina konzumiranog alkohola, koja može utjecati na reproduktivnu funkciju, zavisi od individualnih karakteristika tijela. Međutim, čak i umjerena konzumacija (ne više od 3 jedinice alkohola dnevno, jedna jedinica je otprilike 0,33 litra piva sa sadržajem alkohola od 4%) može utjecati na kvalitet sperme.

Neki lijekovi mogu izazvati nepovratne posljedice
Redovna upotreba nedozvoljenih supstanci i određenih lijekova (naročito anaboličkih steroida) može dovesti do nepovratnog pada reproduktivne funkcije. Naprimjer, steroidi koje uzimaju sportisti zaustavljaju proizvodnju vlastitih hormona neophodnih za proizvodnju sperme.